Rederijkerskamer
"De Heidebloem"
Valthe

Bericht uit Emmer Courant 11 januari1958.

Redactie

Uit de krant is een rubriek waarin telkens een krantenartikel uit de vorige eeuw wordt gepubliceerd. Uit de voorraad van de redactie zoekn we voor elk nummer van Spitwa(a)rk een bijdrage. Deze keer uit de Emmer Courant van 11 januari 1958 een artikel over het zestigjarig jubileum van de Rederijkerskamer De Heidebloem uit Valthe. De krant meldt dat de volgende maand drie avonden groot feest wordt gevierd in Valthe. "Een kleine dorpsgemeenschap blij met bijzondere gebeurtenis", kopt het artikel.

De volgende maand - 11 februari - is het precies zestig jaar geleden dat de Rederijkerskamer De Heidebloem in Valthe is opgericht. Met dit jubileum is nog weer eens overduidelijk gebleken, dat het toneel in Drenthe een bijzondere plaats inneemt. Op dit ogenblik telt de provincie Drenthe ongeveer 260 toneel verenigingen of -groepen. Anders was het rond de eeuwwisseling, toen negentien personen bij de wieg stonden van De Heidebloem. Deze rederijkerskamer is namelijk een der oudsten in de Olde Lantschap.

De oprichtingsvergadering had plaats in 1898 in het voormalig hotel Mensingh in Odoorn.

Opgericht in 1898

De oprichtingsvergadering had plaats in 1898 in het voormalig hotel Mensingh in Odoorn, waar op iniatief van de heren G. Schoo, W. Sanders en H. Oortwijn een bijeenkomst was belegd. Staande de vergadering werden negentien mensen lid. Een der oprichters, H. Oortwijn, is inmiddels overleden. Hij was 45 jaren bestuurslid, waarvan verschillende jaren voorzitter. Wie in de vergeelde notulenboeken terugbladert komt interessante gegevens tegen. De eerste leden waren de dames W. Elting-Mensigh en mej. L. Beudeker en de heren G. Kuipers, W. Sanders, G. Schoo, G. Jeuring, H. Oortwijn, A. Brinks, allen uit Valthe, K. Snoeken, J. van Gerner, H. Kruize en W. Elting, allen uit Odoorn. van deze eerste leden zijn er nog vijf in leven. Het eerste bestuur bestond uit de heren G. Jeuring, J. Boer, H. Nijenhuis en H. Oortwijn.

Met koets of linnenwagen

"De hoogste prijs", Pakketten voor dames" en "Klaveren vrouw", dat waren de titels van de toneelstukken die men een paar maanden na de oprichting met succes voor het voetlicht bracht.Gedurende vijf jaren speelde men in hotel Mensigh in Odoorn. Daarna verhuisde het toneelgezelschap naar J. Schutrups of zoals de mensen uit Valthe hem noemden "Eisen Jaan". Nadat men daar vijftien jaar onderdak had gevonden vertrok men naar Valthe. Momenteel wordt gespeeld in zaal Mulder. Direct nadat de vereniging van start was gegaan stroomden diverse uitnodigingen binnen. Indertijd waren er slechts weinig toneelverenigingen in Drenthe. Men trok met regelmaat van de klok naar Schoonoord, Weerdinge, Exloermond, Valthermond en Gasselte. Het vervoer ging niet per touringcar en auto. Met de koets of de linnenwagen trok men erop uit. Mannen, die met dir speciale vervoer waren belast en die telkenmale hun wagens beschikbaar stelden, waren Hoving Jaan, Rosmeijer Oompie en Eissen Jaan. Wanneer een uitvoering in een dorp werd gegeven moest men meestal des middags reeds vertrekken. De reis nam nogal veel tijd in beslag. In Gasselte geen rang en stand "Wie veel reist, kan veel verhalen" zegt een spreekwoord. Dat geldt zeker voor de oud-leden van De Heidebloem. Op een goede dag zou de Rederijkerskamer optreden in Gasselte. Het toneel was ingericht, de spelers waren gereed om op te treden. Het liep tegen acht uur. Men wachtte. Doch er kwam geen publiek. Klokslag acht uur was niemand in de zaal. Een van de leden van De Heidebloem besloot op onderzoek te gaan. Hij ontdekte voor de ingang van het cafe een grote menigte. Op de vraag, waarom niemand naar binnenkwam, werd hem gezegd, "Wij kennen in Gasselte geen rang en stand. Jullie hebben op het aanplakbiljet maar liefst drie rangen". Een dreigende stilte, die op deze woorden volgde, sprak voor zichzelf. Om moeilijkheden te voorkomen, heeft de Rederijkerskamer op dat kritieke moment besloten een entreegeld te heffen van een kwartje. De zaal was tot de laatste plaats bezet....

Droge lever

Het was in de beginjaren van de Rederijkerskamer moeilijk een goed muziekgezelschap aan te trekken. Desondanks slaagde men er in contact op te nemen met een vier man sterk ensemble uit Groningen dat een vast salaris kreeg. Een rijksdaalder per avond was het vastgestelde loon voor de musikanten. Zij kwamen lopend uit Groningen, de zogenaamde "Blaaspoepers". Een week voor het optreden gingen zij van huis en spelend en zingend trokken zij van dorp to dorp naar Valthe. Onder leiding van kapelmeester Grommer werd altijd voortreffelijk gespeeld, zo staat in de notulen, maar de kapelmeester Grommer en zijn kameraden hadden een zeer droge lever. Hoe meer borrels zij te driken kregen, des te harder de muziek uit de instrumenten kwam.

Succes na succes

Regisseur is geruime tijd geweest de heer Runsink uit Schoonoord. Later regisseerde de heer Oortwijn en doet men het er zonder, omdat en geen regisaseur te vinden is. Erg bezwaarlijk vindt men dit ook weer niet, want jarenlange ervaring maakt het mogelijk zo de stukken in te studeren. En dat dit succes kan hebben, is gebleken. De laatste jaren oogstte men succes na succes. Eerst als lid van De Hondsrug en laten bij de Drentse Amateurbond. De laatste twee jaren behaalde men een eerste en een tweede prijs met vijf persoonlijke medailles. Het huidige bestuur bestaat uit A. Vos, voorzitter, mejuffrow S. Jeuring, secretaresse-penningmeesteresse en mevrouw R. Zeeman- Hogeveen, G. Ziengs en H. Oosting. A. Vos is reeds 23 jaar lid en tien jaar bestuurslid. Mevrouw Zeeman zit tien jaar in het bestuur.

Herdenking

De officiele herdenkingsavond zal plaats vinden op 15 februari. De 16e februari zal men een tweede avond geven. Voor oud-leden, momenteel verspreid over heel Nederland, zal de 22e een avond worden gehouden. "De Heidebloem neemt in de volksgemeenschap van Valthe een belangrijke plaats in", vertelde voorzitter A. Vos ons in een gesprek dat wij met hem hadden. "Iedereen zit vol van het op handen zijnde jubileum. De heidebloemen in Drenthe zijn bezig te verdwijnen, maar onze heidebloem bloeit.....!" zei Vos. Het jubileum wordt herdacht met de opvoering van het spel in drie bedrijven "Liefde is geen Speelgoed", geschreven door Willem van Boxtel.